> Het gas eraf! – getekend verslag
In 2030 moeten we van het gas zijn. Hoe ziet dat er uit voor de stad Utrecht? Een stad zonder gas, wat is daarvoor nodig, en hoe krijg je dat voor elkaar? Daarover debatteerde gemeente, energie leverancier en betrokken burgers. Visies werden gepresenteerd. Meningen werden gedeeld. Onderwijl tekende ik live mee met gas op de plan, zodat ik de avond kan afsluiten de presentatie van een getekend verslag.
Het debat werd georganiseerd door Aorta en TivoliVredenburg en vond plaats in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, maar past natuurlijk in een veel breder, nationaal perspectief. Hoe gaan we als land van het gas? Warmtenetten, hernieuwbare energie, biomassa en vooral heel veel isoleren. Het kwam allemaal aan bod. En natuurlijk ook de kosten, haalbaarheid en de haast die ermee gemoeid is. Best spannend allemaal hoe dat moet gaan lukken.
Visies en meningen
De avond begon met 3 presentaties, waarin gemeente, Eneco en Energie-U hun visies aan de hand van een zelfgekozen beeld illustreerden. Vervolgens mochten de politieke partijen hun ideeen en meningen geven. Naast feiten en rationele beschouwingen ging het ineens ook over politieke opvattingen en emoties. Visies, meningen, de praktijk; alles liep door elkaar heen, waarmee maar weer duidelijk werd hoe ingewikkeld het allemaal is. Na het politieke debat plaatste ik met mijn getekend verslag alles weer in perspectief. Én zodat iedereen met hetzelfde beeld naar huis ging om te werken aan dat ultieme doel: het gas eraf!
Nog meer gas?
In de afgelopen jaren heb ik meerdere tekeningen en strips gemaakt over de toekomst van gas, waaronder de volgende:
– tekeningen over de toekomst van gas
– strip “Gedonder in Groningen”
– visuele notulen debat ‘klimaatneutraal Woerden’
> visuele notulen: meer dan live tekenen alleen
Het Ministerie van SZW vroeg mij om in maart 2017 live te tekenen bij een bestuurdersbijeenkomst “matchen op werk”. Tijdens deze bijeenkomst maakte ik een visueel verslag van het plenaire deel en losse tekeningen van deelsessies. Maar het werk bestond uit veel meer dan live tekenen alleen.
Visueel notulist, visueel facilitator, presentator
Als visueel notulist vormt live tekenen voor mij zo’n beetje de basis. Vaak is mijn inzet breder. En krijgt daarmee ook meer waarde. Daarbij kan je denken aan de volgende mogelijkheden:
- Tijdens het event: samenvatten en terugblikken;
- Op weg naar het event: uitnodigingen, voorbereidende tekeningen, slides etc.;
- Na afloop: verdieping van het live getekende verslag en follow-up
Resultaten in beeld
Tijdens events ben ik meestal een stille, noeste werker. Ik draai een flinke productie, die de moeite waard is om ter plekke te delen. Op de beamer of op het scherm. En ik geef graag een toelichting. Het levert een vrolijke en zinvolle samenvatting op. Vrolijk omdat de tekening lekker vlot en luchtig getekend zijn. Zinvol omdat ik werk vanuit de context en de inhoud.
Tekeningen, illustraties, uitnodigingen
Ter voorbereiding op een event maak ik dikwijls een tekening voor de uitnodiging. Die maak ik op basis van de inhoud van de bijeenkomst. Zo warm je de genodigden al een beetje op. En het geeft een voorschot op de verslaglegging.
Ook kan ik van tevoren slides maken voor tijdens het event. Denk aan een agenda van de dag, of een tekening die een onderwerp van discussie in beeld brengt. Zo krijg je een herkenbare huisstijl voor en tijdens het event, die uiteindelijk uitmondt in een verslag.
Na afloop: verdieping van het live getekend verslag en follow-up
En dan ligt het visueel verslag er. Een mooie tekening, die een impressie geeft van het event, zowel qua sfeer als qua inhoud. Soms is dat precies wat je nodig hebt.
Maar soms is het juist fijn om het visuele verslag nog verder te comprimeren. Of ze juist door te vertalen naar bijvoorbeeld conclusies of actiepunten. In diezelfde vlotte tekenstijl.
Van visuele notulen naar instant huisstijl
Terug naar de bestuurdersbijeenkomst. Ik tekende dus live. Maar had al het een en ander aan voorbereiding gedaan. Diverse slides en portretten van de sprekers die levensgroot op de schermen werden getoond. En na afloop begon het werk pas echt. Ik maakte samenvattende tekeningen, bracht actiepunten in beeld, visualiseerde droombeelden. Tot voorlopig de laatste stap in het proces: een flyer als promotie van de volgende stap in het “matchen op werk”. “Want,” zo zei mijn opdrachtgever: “jouw tekeningen zijn nu de huisstijl van ons project.”
> Visueel notuleren: wat en hoe?
Tijdens congressen, symposia en kennissessies wordt vaak veel en complexe informatie gedeeld. Tijdens het visueel notuleren leg ik die informatie overzichtelijk en makkelijk leesbaar vast.
Overzichtelijk omdat je met illustraties heel gemakkelijk het verschil kan laten zien tussen hoofdlijnen en bijzaken. De hoofdlijnen vormen de ‘verhaallijn’, terwijl de bijzaken die verhaallijn juist verdiepen, bijvoorbeeld door een grapje in de tekening. De tekeningen zijn vaak met één blik te overzien. En verbanden worden zo snel zichtbaar.
Makkelijk leesbaar omdat je beelden snel kan lezen. Daarnaast zijn visuele notulen vaak levendig, prikkelend, en uitnodigend om te delen.
In mijn visuele notulen verbeeld ik de levendigheid en sfeer van de bijeenkomst. Veel belangrijker nog is het vastleggen van de informatie en kennis in al zijn complexiteit en diepgang. Daarmee worden mijn illustraties een leuk, en vooral ook waardevol middel om events te verslaan.
Mijn visuele notulen teken ik met de hand op een digitaal tablet. Met de hand, zodat spontane, levendige tekeningen ontstaan. Met het digitale tablet zodat ik snel informatie kan verwerken, rangschikken, herschikken en zo inzichtelijk kan maken.
Levendige terugblik
Vaak presenteer ik het resultaat aan het eind van de bijeenkomst of sessie; een gezamenlijke, mooie en vaak vrolijke afsluiting. Met als resultaat een levendige terugblik, geschikt voor publicatie of een mailing.
> meer voorbeelden? klik hier
Maatschappelijk debat, Woerden, 2016
> Het Klimaat Draait Door! Notuleren tijdens talkshow
Het waterschap Rivierenland organiseerde dit voorjaar de talkshow “het klimaat draait door”. Het format laat zich raden: er was een vlotte presenator (v), veel gasten en wat optredens. En ik schoof aan als visueel notulist. En dat allemaal voor de camera.
Van cartoons en tekeningen…
Tijdens de talkshow vatte ik interviews samen in cartoons en korte stripjes. Na de interviews verschenen de tekeningen op grote schermen in de zaal. Zo ontstond er een directe terugblik op wat er gebeurd was.
naar visuele notelen
Na de laatste interviews voegde ik alle tekeningen samen tot onderstaand getekend verslag: visuele notulen die de sfeer en dynamiek van de middag mooi weer geven.
(met hartelijke dank aan Peter Venema voor het gebruik van bovenstaande foto)
> visuele notulen debat klimaatneutraal Woerden
CO2-neutraal, klimaatadaptatie, duurzame energie. Dit waren de thema’s van het maatschappelijk debat in Woerden afgelopen 23 november. Tijdens het debat tekende ik live mee en maakte ik bovenstaande visuele notulen.
Experts en burgers
In aanloop naar het eigenlijke debat kregen experts het woord. Zij schetsten hun ideeën en beelden over een klimaatneutraal Woerden. Van de wethouder tot de deskundige, van de specialist van TNO tot de bewoner, van de visionair Thijs Lindhout tot ambitieuze doeners van Duurzaam Woerden. Allemaal zien ze kansen en mogelijkheden. Die samen een mooie toekomst illustreren.
Wat kan je als burger zelf? Klimaatneutraal worden blijkt zonder al teveel moeite en kosten te kunnen. En als je zelf klimaatneutraal bent (of tenminste een stuk zuiniger met je energie omgaat), dan kan je nog een stap verder gaan. De energie van jouw huis aan die van de buren koppelen, de accu van de elektrische auto op het energienet, samen een energie cooperatie oprichten – met hernieuwbare energie natuurlijk. En maak van besparen leuk! Maak er een spel van of competitie. Kortom, slimme combinaties en zorgen dat het leuk wordt, dát is de juiste strategie. Al met al een hoopvolle en inspirerende avond. Als het aan de sprekers lag.
Klimaatneutraal?
Terwijl ik nog de laatste tekeningen maakte van de sprekers opende het debat met de zaal zelf. Een zaal die de mogelijkheden ook zag, maar die ook dilemma’s tegenkomt. Want ja, je huis CO2-neutraal maken kan, waar begin je? Waar is winst te behalen? En wat doe je met die zojuist aangeschafte HR-ketel. Is het niet zonde om die bij het afval te zetten? En waarom zelf klimaatneutraal gaan, terwijl verderop nieuwe huizen worden gebouwd die nog energie verbruiken? De vraagstukken die iedereen wel heeft aan de keukentafel.
En misschien is die stap nog wel de moeilijkste. Hoe zorg je dat energiebesparing écht laagdrempelig wordt? Hoe krijg je mensen zo ver dat het geen moeite kost of dilemma’s oproept. Als ik dat toch wist…
Visuele notulen!
In ieder geval is het elke keer weer een feest als je zo’n avond mag afsluiten. Aan de hand van de illustratie hierboven gaf ik een terugblik op de avond. Een avond die wellicht de eerste stap is naar een klimaatneutraal Woerden. En daar teken ik graag voor.
> Meer over CO2-neutraal? Eerder maakte ik deze infographics over het koppelen van kringlopen en energiestromen
> Meer weten over visuele verslagen? Klik hier
> visuele notulen Boekmanlezing
Onderdeel van het Holland Festival 2016 was de Boekmanlezing in pakhuis De Zwijger. De organisator, de Boekmanstichting, vroeg mij als sneltekenaar visuele notulen te maken.
De Boekmanstichting is een studiecentrum voor kunst, cultuur en beleid. Ofwel: zij houden zich bezig met de rol van kunst en cultuur, en hoe daar beleid aan te geven. De stichting is vernoemd naar Emanuel Boekman, oud-politicus, die pleitte voor een kunst- en cultuurbeleid. Tijdens de Boekmanlezing sprak Hans Mommaas (directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving) over de rol kunst en cultuur in de stad van de toekomst. Én welk beleid daarvoor passend is. Zie daar de parallel met Emanuel Boekman.
De strekking van de lezing was dat kunst en cultuur zorgen voor verbeelding. Verbeelding die de opgaven in de ruimtelijke ordening en van de stad helder maakt. Die de fantasie prikkelt. Die zorgt voor een gemeenschappelijk kader en zo bijdraagt aan collectiviteit. Die kracht van verbeelding zou een plek moeten krijgen in het beleid.
Tijdens de lezing en het daarop volgende debat zat ik te live tekenen. Het resultaat nam ik mee naar huis en verwerkte in tot onderstaande visuele notulen. Als je hebt over verbeelding en de kracht ervan. De visuele notulen laten de lezing en het debat op hoofdlijnen zien. Op een luchtige manier, die de levendigheid en inspiratie van de middag laat zien en overdraagt.
> live tekenen pecha kucha
Architectuurcentrum Aorta en Pecha Kucha organiseerden de aftrap van de Dag van de Architectuur 2016 met een Pecha Kucha-avond. Ik was uitgenodigd om te komen live tekenen.
Tijdens de avond werden aan de hand van 20 dia’s die 20 seconden in beeld staan 11 presentaties gehouden. De sprekers en onderwerpen waren uiteenlopend, maar ging allemaal over de menselijke kant van de stad. Hoe kijken mensen naar de stad?
Tijdens de presentaties tekende ik driftig mee. Na de 11 spreker werd ik als verrassing voor de bezoekers als 12de spreker aangekondigd. Aan de hand van onderstaande visuele notulen gaf ik in hoog tempo een terugblik op de avond. En wat bleek? Een aantal bezoekers kwam nog even bij me langs om te bedanken. Te bedanken dat ze aan de hand van de samenvattende tekeningen ineens de grote lijnen van de presentaties ontdekten.
> visual notes en illustraties: cultuur getekend
Ter voorbereiding op de nieuwe Cultuurnota organiseerde de provincie Flevoland een reeks ateliers. Culturele instellingen, zoals musea, bibliotheken en theatermakers zaten aan tafel. De provincie vroeg mij visual notes en illustraties te maken. De visual notes (visuele notulen) laten zien hoe de ateliers verliepen. Daarbij tekende ik live op locatie, en ik gaf tussendoor een toelichting op de tekeningen. De overkoepelende thema’s uit de ateliers werden tot slot uitgetekend in een reeks illustraties. Kortom: Cultuur getekend!
Elk van de vier ateliers had een eigen thema en centrale vraag. De eerste sessie vormde niet alleen een fundament voor de Cultuurnota, maar ook voor de Omgevingsvisie. Een breed en gemeleerd gezelschap, met invalshoeken vanuit de culturele sector en vanuit de ruimtelijke ordening. In deze sessie kwam de vrij fundamentele vraag aan bod wat identiteit is. En specifieker: wat is de Flevolandse identiteit? Pionieren, innoveren, polderlandschap, noem maar op.
Na deze sessie volgden de ateliers voor de Cultuurnota en de Omgevingsvisie hun eigen spoor. In de tweede sessie voor de Cultuurnota werd gezocht naar hoe cultuur de identiteit kan versterken en hoe je die cultuur vervolgens in de markt zet. In het laatste atelier kwam aan de orde hoe je je cultuurbeleid meetbaar maakt. Want ook al is cultuur misschien wel mooi, leuk, verrijkend, er moet tenslotte ook op afgerekend kunnen worden…
Het slotakkoord van de reeks ateliers lag bij provinciale staten. Aan de hand van de tekeningen van de rode lijnen mochten de leden hun mening geven. En ook dat werd verwerkt in een getekend verslag. Het resultaat: een reeks verslagen dat zich als een stripverhaal laat lezen over hoe de ateliers verliepen.
getekend verslag van het eerste atelier, over identiek
> visual notes: van oude mensen, de dingen die komen gaan
De groep ouderen in de samenleving groeit. Die vergrijzing levert verschillende vraagstukken op: hoe ziet ouderenhuisvesting eruit en wie zorgt voor ze? Onderwerpen van debat, waar ik visual notes van maakte. Die debatten zijn de ene keer in besloten gezelschap; de onderstaande voorbeelden zijn juist gemaakt tijdens publiek debat. Opvallend tijdens de debatten is de grote opkomst. Senioren, jongeren, professioneel betrokkenen, je ziet dat het onderwerp vergrijzing echt leeft.
Bij De Tweede Verdieping in Nieuwegein tekende ik live tijdens een maatschappelijk debat over mantelzorg. Natuurlijk: niet alleen van toepassing op ouderen, maar het linkje ligt er zeker wel.
We gaan naar een participatiesamenleving, maar wat houdt die participatie in? En: is onze samenleving wel ingericht op participatie? Als iemand mantelzorger wordt, is dat dan breed geaccepteerd? En als je mantelzorger bent, wat zijn dan je mogelijkheden? Wat mij vooral opviel, is de herkenbaarheid van het onderwerp. Iedereen kent wel mantelzorgers, als je er zelf al niet een (in meer of mindere mate) bent…
Architectuurcentrum Aorta in Utrecht organiseerde een cultureel debat over ouderenhuisvesting. Vanuit verschillende invalshoeken werd het vraagstuk belicht. Zo sprak een socioloog, een architect, een woningbouwcorporatie. En ook het standpunt: van de vitale senior tot de hulpbehoevende oudere.
Hoewel de thema’s van de beide debatten verschillen, zijn er ook opvallende overeenkomsten. Tussen de debatten, en ook tussen de sprekers van de debatten onderling. Of het nu over vitale ouderen gaat, hulpbehoevenden of mantelzorgers, waar het steeds weer om draait is het sociale contact.
> visuele notulen E-health
Ook de zorg beleeft dynamisch tijden. Behalve veranderingen in beleid verandert ook de manier waarop zorg wordt verleend. Veel wordt verwacht van E-health, waarbij de patiënt meer de regie in handen krijgt. Tijdens twee bijeenkomsten over E-health tekende ik als notulist tekenaar. Het resultaat: een dubbel getekend verslag, los van elkaar gemaakt, maar een helder overzicht van E-health.
In mei tekende ik live bij een bijeenkomst van Zorg voor Innoveren. Daar lag de aandacht op de doorontwikkeling van innovaties. Veel innovaties stranden als het op financien aankomt. In oktober was ik als sneltekenaar bij een bijeenkomst vanuit het ministerie van VWS. Het platform Informatievoorziening Zorg en Ondersteuning (IZO) organiseerde een denktank, waarbij betrokken overheden en instanties aan tafel zaten. Tijdens de dag werden lijnen naar de toekomst verkend, hoe je daar komt en wat daarvoor nodig is.
De verslagen visualiseren de stand van zaken van E-health en het zorgstelsel. Bij beide bijeenkomsten bleek dat een grootschalige inzet van E-health dichtbij is, maar ook dat er nog wel hobbels genomen moeten worden.
> uitleganimatie Helicon
Eerder plaatste ik hier een eerste uitleganimatie over de koers die Helicon Opleidingen de komende jaren wil varen. De Koers2020 is inmiddels uitgekristalliseerd en Helicon vroeg me die in een uitleganimatie te visualiseren.
Voor het maken van de animatie heb ik als tekenaar samenwerking gezocht met vakmensen. Een verhaal visualiseren naar een storyboard kan ik als stripmaker wel. Maar het opstellen van de storyline, met precies de juiste woorden, een goed ritme van de taal, daar heeft Postlounge voor gezorgd. En dan het animeren zelf. Tekeningen écht in beweging krijgen, da’s een vak apart. Dat is het werk van Colored Goods. En omdat Colored Goods goed is in het maken van animaties, hebben zij ook gezorgd voor het sound design en een goede stem.
Het resultaat: een heldere uitleganimatie, die Helicon Opleidingen gebruikt om hun professionals uit te leggen hoe de weg naar de toekomst eruit ziet. En ja, als illustrator is het natuurlijk een feest om je eigen tekeningen daadwerkelijk tot leven te zien komen.
> sneltekenen bij bewoners Kanis
De gemeente Woerden vroeg mij te sneltekenen bij het proces met bewoners in Kanis. Of zoals de bewoners het zelf noemen: dé Kanis. De Kanis ligt op het veen, een slappe ondergrond waardoor de straten, tuinen en rioleringen verzakken. Om dat probleem op te lossen gaat de komende jaren de openbare ruimte in het dorp integraal op de schop.
De getekende verslagen van de bewonersavonden werden gebruikt als visuele notulen, zowel voor bewoners als voor ambtenaren. Daarnaast vroeg de gemeente mij in verschillende impressies te visualiseren hoe je in de inrichting van de openbare ruimte kan aanpakken: doe je alleen het openbare gebied, of ook de tuinen, en in hoeverre pas je nieuwe technieken toe?
Tot slot heb ik ook nog het processchema in beeld gebracht. Het schema laat de stappen en het tijdspad zien, om van de Kanis een toekomstbestendig dorp te maken.
Wat er in De Kanis gebeurt is bijzonder en innovatief. Deels vanwege de grootse plannen om de verzakkingsproblemen in het dorp goed aan te pakken, deels vanwege de procesaanpak. Met tekeningen ontstond een laagdrempelige en toegankelijke manier om bewoners en ambtenaren te informeren.
En als je zo innovatief bent, mag je dat te delen. Meer over de Kanis is te lezen op ruimtelijkeadaptie.nl, het kennisportaal voor klimaatadaptatie in Nederland van het ministerie van I&M. Want uiteindelijk draait het daar om: van de Kanis een klimaatbestendig dorp te maken.
Op deze site meer berichten over de Kanis en bodemdaling:
> whiteboard zonder hand
Whiteboard-animaties, ik maak ze regelmatig. De lol ervan is dat je op een informele manier informatie kan visualiseren. Het ziet er lekker los uit, low-tech. Alsof de tekeningen zo uit de mouw geschud worden.
Maar achter die lekker losse whiteboard-animaties zit wel wat werk. Je bouwt een studio op met een camera en lampen. Een cameraman zorgt ervoor dat het goed in beeld komt. Vervolgens worden de opnames bewerkt. Het tekenen wordt versneld, soms 2500 maal. En dan zie je mijn hand door beeld schieten. Sneller dan mijn schaduw.
Die hand… Is dat nou fijn of niet? Het heeft zijn charme. Maar het kan dus ook anders. Zie onderstaand filmpje. Ik teken op de computer. Een programmaatje neemt dat op. Geen camera’s, geen lampen, geen cameraman.
Goed, het filmpje is nog wat te grof. De nabewerking is dan ook summier: een versnelling en hier en daar wat geknipt. Voor het echte nabewerken huur je natuurlijk een editor in, iemand die de timing perfectioneert en zorgt dat het echt lekker loopt. Maar toch, ‘t is een sympathieke variant op de whiteboard-animatie.
> animatie infographics Helicon-visie
Helicon vroeg mij in zeer korte tijd een animatie te maken die de visie voor 2020 visualiseert. Gezien de korte doorlooptijd hebben we gekozen voor een statische infographic waar de kijker in meegenomen wordt. De beelden spreken voor zich, een voice-over was daarom niet nodig.
Helicon is een opleidingscentrum voor groen onderwijs op VMBO- en MBO-niveau in Gelderland en Brabant. De animatie werd gepresenteerd op het Helicongres voor alle medewerkers. De visualisatie van de visie, Koers2020, is een tussenstand. De komende maanden wordt de Koers verder uitgewerkt. De animatie zal vervolgens worden aangevuld.
Klik op het pijltje in onderstaande tekening om de animatie te starten.
> Balkenende over transformatie
Op 5 februari was ik als live tekenaar bij het City Transformation Forum, georganiseerd door Cofely en Dura Vermeer. Het Forum bestond uit een select gezelschap van diverse ministeries, provincies, onderzoeksinstellingen, vervoersmaatschappijen en multinationals.
Tijdens het Forum sprak Jan Peter Balkenende over het huidige tijdsgewricht waarin we zitten: een dynamische tijd, een tijd waarin transformatie onvermijdelijk is. Maar hoe?
In deelsessies werd verkend welke opgaven Nederland staat te wachten en welke kansen er liggen. Want kansen liggen er zeker. Als je ze maar benut, en als je het maar zichtbaar maakt. Na afloop liet ik onderstaand verslag zien.
Klik op afbeeldingen voor vergrotingen
> animatie CleantTech
De regio Apeldoorn, Deventer, Zutphen zet zichzelf op de kaart als CleanTechRegio. Op 5 februari presenteerde de stedendriehoek deze animatie, gemaakt met tekeningen van mijn hand. Die maakte ik tijdens een werkconferentie waar ik optrad als live tekenaar. Tijdens deze werkconferentie werden ideeën ontwikkeld over een duurzame toekomst voor gemeentes en bedrijven in de regio.
De presentatie van de animatie vond plaats op het congres CleanTechTomorrow in Apeldoorn, waar ik eveneens optrad als live tekenaar. CleanTechTomorrow is een jaarlijks terugkerend evenement dat volop aandacht schenkt aan schone technologieën en de circulaire economie.
sketchnotes van één van de deelsessies tijdens de werkconferentie
> beeldverslag Waterschap Rivierenland
Waterschap Rivierenland vroeg mij om tijdens hun jaarlijkse netwerkbijeenkomst een beeldverslag te maken. Een bijeenkomst die niet alleen maar ging over waterhuishouding, maar ook over allerlei ruimtelijke processen en maatschappelijke ontwikkelingen die daarbij komen kijken.
Zie onderstaand het verslag (klik op afbeelding voor vergroting).
> sneltekenen: Wie houdt Kanis droog?
De gemeente Woerden organiseerde op 9 september de bijeenkomst ‘Deskundigen gezocht! welke techniek houdt Kanis hoog en droog?” Mij werd gevraagd als live tekenaar te komen sneltekenen en een getekend verslag van de bijeenkomst te maken.
Aanleiding van de bijeenkomst is de bodemdaling in het veenweidegebied. Met als gevolg wateroverlast bij hevige neerslag. Een probleem waar Woerden mee te maken heeft. En niet alleen Woerden, maar ook veel andere gemeentes in het Groene Hart, delen van Flevoland en delen van Friesland. Een urgent probleem dus.
Onderstaand het getekend verslag van de bijeenkomst.
(klik op afbeelding voor vergroting)
> tekenen gevaarlijke stoffen
In juni tekende ik voor de bijeenkomst “gezond werken met gevaarlijke stoffen” georganiseerd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Na een plenaire start gingen de deelnemers met elkaar om tafel om te discussiëren hoe de procedures op dit moment zijn, wat de voordelen en wat de nadelen. Uit de discussies kwamen ideeën naar voren voor verbetering. De beste ideeën werden uitgewerkt in tekening, waarvan onderstaande er één is.
> getekend verslag Universiteit Utrecht
Op 4 juni maakte ik een live getekend verslag tijdens de Pimp Your Mind Lounge. De Lounge werd georganiseerd door Studium Generale van Universiteit Utrecht. Tijdens de middag vertelden promovendi over hun onderzoeken. Bekende wetenschappers gaven in interviews hun mening. En dat alles gelardeerd met muziek in de tuinen van het Universiteitsmuseum in Utrecht.
Al met al een afwisselende lounge, met onderstaand live getekend verslag als resultaat.
> trends verkend, trends getekend
Welke trends zijn er gaande? Welke maatschappelijke veranderingen staan ons te wachten?
In het kader van zijn 10 jarig bestaan organiseerde ROC Midden-Nederland een symposium over trends en ontwikkelingen. De trendverkenners van Fountainheads deden de aftrap met een lezing, waarna deelnemende bedrijven en organisaties zelf verder discussieerden.
Als sneltekenaar werd ik gevraagd live een verslag te tekenen. Onderstaand het resultaat.
> persoonlijke verhalen getekend
Arbodienst Cohesie heeft in hun trainingsprogramma SPIRIT! een soort coachgesprekken opgenomen. Bij die gesprekken zat ik als tekenaar. Ik tekende wat er gebeurde, legde vast wat mensen hebben meegemaakt en waar ze van dromen. Zodat ze er later nog eens op terug kunnen kijken en eraan herinnerd worden. Bijzonder, om verhalen rechtstreeks uit het hart zo op papier te zetten. En natuurlijk ongeschikt om met derden te delen. Om toch een indruk te geven, tekende ik bovenstaand verslag.